Chiều ngày 26/12/2013 tại Hà Nội, Câu lạc bộ Nhà báo KH&CN phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông (Bộ KH&CN) đã công bố kết quả cuộc bình chọn những sự kiện KH&CN nổi bật 2013. Việc bình chọn này đã nhận được sự tham gia nhiệt tình của gần 60 nhà báo trong cả nước chuyên viết về lĩnh vực KH&CN.

 

 

10 sự kiện được bình chọn thuộc các lĩnh vực: cơ chế chính sách; khoa học tự nhiên; nghiên cứu ứng dụng; hội nhập quốc tế về KH&CN; tôn vinh nhà khoa học; khoa học xã hội và nhân văn. Các sự kiện tiêu biểu này thể hiện rõ sự trưởng thành vượt bậc của đội ngũ những người làm công tác nghiên cứu KH&CN và sự thành công bước đầu trong việc hội nhập quốc tế về KH&CN.
 
10 sự kiện KH&CN tiêu biểu năm 2013:
 
1. Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi) chính thức được Quốc hội thông qua
Luật Khoa học và Công nghệ 2013 (được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2013) sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2014. Nhiều vấn đề mới trong Luật thể hiện quan điểm đổi mới toàn diện cơ chế quản lý hoạt động KH&CN theo tinh thần Nghị quyết số 20 - NQ/TW của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương (Khóa XI).
 
2. Nhóm sự kiện về vệ tinh
- Việt  Nam chế tạo thành công vệ tinh siêu nhỏ: Vệ tinh siêu nhỏ của Việt Nam (PicoDragon) được đưa vào không gian vào tháng 8/2013 nhờ tàu vận chuyển HYV của Nhật Bản. Pico Dragon có kích thước 10x10x11,35 cm, khối lượng 1 kg. Đây là sản phẩm được phát triển hoàn toàn bởi đội ngũ kỹ sư, nghiên cứu viên trẻ của Trung tâm vệ tinh quốc gia của Việt Nam.
- Vệ tinh quan sát trái đất đầu tiên của Việt Nam bay vào quỹ đạo: Ngày 7/5/2013, vệ tinh quan sát Trái đất đầu tiên của Việt Nam VNREDSat-1 đã được phóng thành công vào vũ trụ. VNREDSat-1 là vệ tinh quang học quan sát Trái đất, có khả năng chụp ảnh toàn bộ các khu vực trên bề mặt trái đất. Nhiệm vụ của VNREDSat-1 chụp ảnh toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, gồm cả phần lục địa và vùng biển, đáp ứng nhu cầu về ảnh viễn thám phục vụ công tác quan sát tài nguyên thiên nhiên, môi trường, thiên tai và các yêu cầu khác. Tính đến ngày 4/9/2013, vệ tinh quan sát trái đất của Việt Nam đã chụp hơn 9.200 ảnh.
 
3. Nhóm sự kiện về nghiên cứu gen
- Giải mã thành công hệ gen của 36 giống lúa bản địa Việt Nam: Với sự hợp tác, hỗ trợ của các nhà khoa học Anh, lần đầu tiên Việt Nam đã giải mã thành công hệ gen đầy đủ của 36 giống lúa bản địa mang đặc tính về chất lượng, có khả năng chịu mặn, chịu hạn và kháng bệnh.
- Hội nghị tổng kết quỹ gen: Ngày 3/12/2013 tại Hà Nội, Bộ KH&CN tổ chức Hội nghị “Đánh giá hoạt động KH&CN về quỹ gen giai đoạn 2001-2013”. Việt Nam đã xây dựng khung pháp lý tương đối đầy đủ liên quan bảo tồn và khai thác sử dụng nguồn gen thực vật, động vật và vi sinh vật, đã tạo cơ sở pháp lý để bảo tồn tài nguyên di truyền thông qua các cơ chế mới về đồng quản lý và chia sẻ lợi ích.  Việt Nam được xếp hạng thứ 16 trên thế giới về sự đa dạng tài nguyên sinh vật và là một trong 10 trung tâm đa dạng sinh học phong phú nhất thế giới.
 
4. Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) làm chủ công nghệ cao góp phần hiện đại hóa quân đội
Năm 2013, Viettel đã nghiên cứu, chế tạo và cung cấp nhiều thiết bị quân sự công nghệ cao góp phần hiện đại hóa quân đội, như thống quản lý vùng trời, ra-đa, hệ thống báo bia tự động, máy bay không người lái… Các nhà khoa học và kỹ sư của Viettel đã làm chủ công nghệ từ thiết kế nguyên lý, phần cứng, phần mềm điều khiển, xây dựng quy trình công nghệ sản xuất, quy trình kiểm soát chất lượng.
 
5. “Gặp gỡ Việt Nam” lần thứ 9
"Gặp gỡ Việt Nam" lần thứ 9 năm 2013 tại tỉnh Bình Định, do Trung tâm Gặp gỡ Việt Nam, Bộ KH&CN và UBND tỉnh Bình Định phối hợp tổ chức từ ngày 12 đến 17/8/2013 với một chuỗi sự kiện gồm bốn hội nghị khoa học quốc tế lớn thu hút sự tham gia của hơn 200 nhà khoa học trong và ngoài nước, trong đó có năm nhà bác học đạt giải Nobel và giáo sư Ngô Bảo Châu.
 
6. Hoàn tất việc đưa 16 kg uranium rời khỏi Việt Nam an toàn
Ngày 3/7/2013, Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt đã hoàn thành việc vận chuyển và trao trả 16 kg uranium có độ giàu cao cho Nga. Như vậy Việt Nam đã thực hiện đúng cam kết với Tổ chức Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).
 
7. Nhóm sự kiện về hợp tác quốc tế lĩnh vực hạt nhân vì mục đích hòa bình
- Ký Hiệp định và bản ghi nhớ về năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình: Trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 23, ngày 10/10/2013, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đã thay mặt Chính phủ hai nước ký tắt bản Hiệp định hợp tác sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Việc ký tắt Hiệp định này đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ hợp tác tin cậy giữa Việt Nam và Hoa Kỳ về sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình từ nhiều năm qua.
- Việt Nam và Vương quốc Anh ký hợp tác sử dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình: Ngày 28/11/2013, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Đình Tiến và Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Antony Stokies  đã ký Bản Ghi nhớ giữa Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ Ngoại giao Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len về Hợp tác sử dụng Năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình.
 
8. Nhóm sự kiện về đầu tư cho đổi mới sáng tạo trong KH&CN tại Việt Nam
- Chương trình Đối tác Đổi mới Sáng tạo Việt Nam - Phần Lan (IPP) tổng kết giai đoạn một: Chương trình IPP được hai Chính phủ Việt Nam và Phần Lan xây dựng nhằm mục đích đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 với nền kinh tế tri thức và hệ thống đổi mới quốc gia hỗ trợ tích cực cho phát triển kinh tế xã hội. Với nguồn hỗ trợ phát triển chính thức không hoàn lại từ Chính phủ Phần Lan và đối ứng của Chính phủ Việt Nam (7 triệu Euro, trong đó 89% do Phần Lan tài trợ), giai đoạn I của IPP được thực hiện từ năm 2009 đến năm 2013 dưới sự quản lý của Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ Ngoại giao Phần Lan. Chương trình IPP đã và đang hỗ trợ hơn 60 dự án.
- Dự án Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo thông qua nghiên cứu KH&CN - FIRST (Dự án FIRST) được Ngân hàng thế giới tài trợ đã chính thức khởi động năm 2013.  Dự án FIRST được thực hiện trong 5 năm (2014-2019), với tổng mức đầu tư là 110 triệu USD, trong đó vốn vay ưu đãi của IDA (World Bank) là 100 triệu USD và vốn đối ứng của Việt Nam là 10 triệu USD. Dự án tập trung vào ba đối tượng là thể chế, tổ chức khoa học công nghệ, doanh nghiệp. Mục tiêu dài hạn của Dự án FIRST là góp phần hỗ trợ nâng cao năng suất, khả năng cạnh tranh và chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam thông qua việc tăng cường hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển và ứng dụng công nghệ, thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động đổi mới sáng tạo, tạo thêm giá trị gia tăng cho nền kinh tế.
 
9. Nhà khoa học Việt Nam công bố kết quả nghiên cứu trên tạp chí Nature
Tạp chí khoa học hàng đầu thế giới Nature đã công bố kết quả nghiên cứu xuất sắc của các nhà khoa học thuộc Đại học Quốc gia (ĐHQG) Hà Nội (hợp tác với trường ĐH Columbia, Hoa Kỳ) về lĩnh vực nghiên cứu ô nhiễm asen trong nước ngầm. Trong công trình này, các nhà khoa học của của ĐHQG Hà Nội do GS. TS Phạm Hùng Việt đứng đầu đã có đóng góp từ việc đề xuất ý tưởng đến việc trực tiếp thực nghiệm, khảo sát hiện trường và xử lý số liệu. Công trình nghiên cứu được hoàn thành nhờ sự tài trợ một phần của Quỹ Phát triển KH&CN quốc gia (NAFOSTED).
 
10. Việt Nam khánh thành Bảo tàng Đông Nam Á đầu tiên trong khu vực
Ngày 30/11/2013, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã chính thức khánh thành Bảo tàng Đông Nam Á, nằm trong khuôn viên của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Bảo tàng Đông Nam Á hứa hẹn sẽ là điểm đến hấp dẫn để người dân và du khách tìm hiểu về đời sống văn hóa của các dân tộc Đông Nam Á.